Strona www przyjazna niepełnosprawnym – jak ją przygotować?

21 czerwca 2012 / Michał Kortas

Ostatnimi czasy coraz więcej osób zaczyna przejmować się dostępnością informacji publikowanych w internecie dla osób niepełnosprawnych, w tym niedowidzących i niewidomych. Zazwyczaj całe „halo” odbija się głuchym echem, a akcje, które nawołują do stosowania właściwych praktyk w budowaniu przyjaznych witryn nie mają wielkiego wpływu na sytuację faktyczną. W związku z tym, że pracuję obecnie nad projektem, który musi – tak jak wszystkie strony rządowe i samorządowe – spełniać rygorystyczne warunki dostępności, poświęciłem sporo czasu na zapoznanie się ze wspomnianym tematem. W niniejszym artykule zaprezentuję najważniejsze aspekty budowy takich witryn. My też pomóżmy stworzyć najlepsze warunki dla osób, które tego potrzebują.

Czy cała sprawa jest warta zachodu? Oczywiście. Spróbuj zamknąć oczy i zacznij korzystać z internetu. Oczywiście bez odpowiedniego oprogramowania – chociażby syntezatora mowy – jest to pozbawione najmniejszego sensu. Przecież sami nie potrafimy „słuchać liter”. Programy czytające, i tylko one, również nie wystarczą. Kiedy witryna będzie niepoprawnie zbudowana, to „umarł w butach”. Komputer to nie pełnosprawny człowiek, a rozróżnienie ważnych informacji od złych jest skomplikowanym zadaniem.

Zgodność ze specyfikacją W3C

To pierwszy krok, którym musimy się zainteresować. Przeglądając liczne fora natrafiłem na wiele wypowiedzi wnioskujących, że „po co to komu?”, „przecież nikogo nie interesuje wnętrze, a efekt końcowy”. Oczywiście to prawda, z tym wyjątkiem, że mowa jest o człowieku pełnosprawnym, który bez problemu czyta i widzi wszystko, co autor strony chciał mu przekazać. Programy wspomagające czytanie witryn nie widzą tak jak my. Poruszają się po linijkach kodu, które z założenia powinny być poprawnie napisane. Niedomknięty, czy niepoprawny znacznik potrafi zburzyć całą wewnętrzną strukturę, pomimo, że nie odczujemy tego z zewnątrz. Dbajmy o semantykę, która zapewni stabilny fundament, w kierunku zapewnienia pomocy osobom niepełnosprawnym.

Zgodność ze specyfikacją WAI (WCAG 2.0)

W dużym skrócie WCAG jest zbiorem dokumentów opublikowany przez WAI zawierających zalecenia dotyczące tworzenia dostępnych serwisów internetowych. Wg zaleceń witryny powinny być ogólnie odstępne, dla jak najszerszego grona odbiorców, czyli nie tylko dla zwykłych, pełnosprawnych internautów, ale i osób, którym poszukiwanie informacji sprawia więcej problemów.

Dostępność serwisu internetowego oznacza stopień w jakim może być on postrzegany, rozumiany i przeglądany przez wszystkich użytkowników, niezależnie od ich cech lub upośledzeń, a także niezależnie od właściwości używanego przez nich oprogramowania i sprzętu.

Wikipedia

Wysoki kontrast

Jest to ukłon w stronę osób niedowidzących, którym pomóc może zwiększenie kontrastu witryny. Warto przygotować sobie osobny arkusz CSS, zawierający inne formatowanie witryny w wysoko kontrastowych barwach i umieścić specjalny przełącznik na stronie, tak, aby słabo widzące osoby nie musiałby sobie męczyć wzroku. Dobra kontrastowość barw, jednak bardziej stonowana w wersji domyślnej, to ułatwienie czytania również pełnosprawnym. Najczęściej spotykane kolory, dobrze ze sobą współgrające i spełniające swoje zadanie to: czarno-biały, czarno-żółty, żółto-czarny. Warto też zajrzeć do tej świetnie przygotowanej prezentacji > contrastrebellion.com.

Poprawne działanie we wszystkich przeglądarkach

Jest to zadanie najtrudniejsze, które przed nami staje, pomimo tego, że obecne przeglądarki są coraz bardziej dopracowane pod względem standardów W3C. Temat rozdzielmy na 4 części.

Różne systemy operacyjne

Sprawdźmy, czy nasza strona działa poprawnie na wszystkich popularnych przeglądarkach dostępnych na systemy Windows, Linux, oraz Mac OS. Głównie chodzi tu o wyświetlanie krojów czcionek. Należy pamiętać, że fonty systemowe Microsoftu nie są dostępne na Linuksie. Z pomocą może przyjść nam korzystanie z witryny Google Fonts, która pomoże nam zaimplementować krój czcionki z zewnętrznego serwera. Wykorzystanie Google Fonts opisałem w artykule „Koniec standardowych krojów czcionek„.

Przeglądarki współczesne, jak i ich starsze wersje

To, że strona dobrze działa na najnowszym Chrome, nie oznacza, że zadziała poprawnie w Internet Explorerze sprzed 2-3 lat. Warto zadbać o dostosowywanie się do rynku przeglądarek, pomimo tego, że stają się coraz lepsze. Oczywiście nie musimy mieć zainstalowanych wszystkich wersji, każdego producenta. Wystarczy nam narzędzie Browser Shots, które również opisałem kiedyś na łamach wortalu.

Przeglądarki tekstowe

Tak, są takie. I nie wyświetlają ani skryptów JS, ani formatowania CSS. W celu sprawdzenia, czy nasza witryna działa na takiej poprawnie, możemy skorzystać z konsolowej wersji na Linuxa, bądź któregoś z programów na system Windows. Oczywiście i w tym przypadku nie musimy nic instalować. Odpowiednie narzędzie znajduje się w internecie > www.delorie.com/web/lynxview.html.

Przeglądarki mobilne

Internet mobilny na telefony, smartfony czy tablety, zyskuje coraz większą popularność. Szacuje się, że za kilka lat zyska przewagę nad internetem stacjonarnym. Warto już teraz pomyśleć nad tym, aby nasza witryna posiadała wersję mobilną. Jeśli dane na niej przechowujemy w bazie danych, nie będzie większego problemu z wykonaniem wersji mobilnej, pozbawionej wielkich grafik, czy wyimaginowanego formatowania. W celu weryfikacji poprawności działania witryn w komórkach i innych urządzeniach mobilnych zapraszam do skorzystania ze strony Gomez.com.

User experience

Aby ułatwić przeglądanie witryny niepełnosprawnym musimy postawić się w ich sytuacji. Spójrzmy pod innym kątem na publikowaną treść. Zadbajmy o to, aby witryna spełniała wszystkie normy poprawnego tworzenia dokumentów hipertekstowych. Sprawmy, aby czytelność najważniejszych elementów (np. menu) była wystarczająca.
Kolejnymi ważnymi punktami są: opisywanie obrazków i ważnych przycisków za pomocą atrybutu ALT, dodawanie etykiet (label) i tytułów (title) do pól formularza, odpowiednia hierarchia nagłówków, możliwość powiększania tekstu na stronie (używajmy koniecznie względnych wielkości czcionki, aby umożliwić skalowanie strony również w starszych przeglądarkach za pomocą scrolla). 

Spełniając te wszystkie wymogi stajemy się uniwersalni i dobrze postrzegani w wielkiej, internetowej społeczności.

Wymagania dla administratorów witryn administracji publicznej

Jak zostałem poinformowany przez biuro widzialni.org, dnia 16 maja 2012 weszło w życie rozporządzenie Rady Ministrów w sprawie Krajowych Ram Interoperacyjności, które zobowiązuje podmioty realizujące zadania publiczne do przystosowania swoich stron www do potrzeb osób niepełnosprawnych i innych osób wykluczonych cyfrowo. Na wykonanie potrzebnych prac przy serwisach, administratorzy mają jeszcze 3 lata. To dużo i mało, biorąc pod lupę fakt, że obecnie jedynie 8% stron internetowych w obszarze administracji publicznej, jest dostosowanych do minimalnych wymagań dostępności stawianych prze UE.

Przydatne adresy

Mam nadzieję, że artykuł ten, przyda się nie jednemu webmasterowi. Pamiętajcie, że warto dokładać wielu starać, aby internet stał się uniwersalny i przyjazny dla każdego, a nie tylko dla wybranej grupy osób. Wspólnie odmieńmy oblicze sieci.

Grafika pochodzi z FreeDigitalPhotos.net

Jedna odpowiedź do “Strona www przyjazna niepełnosprawnym – jak ją przygotować?”

  1. Lukas pisze:
    2 czerwca 2013 o 23:38

    Przydatne info n/t przystosowania WWW dla osób niepełnosprawnych. Dzięki!

    Odpowiedz

Dodaj komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany.