Prawa autorskie – część 1

Tematem dzisiejszego artykułu są prawa autorskie. Do napisania go zainspirował mnie poprzedni artykuł, a konkretnie komentarz w którym Sebastian Jakubiec napisał: „Niestety wielu webmasterów ma niską znajomość prawa autorskiego, a co za tym idzie – nie wie jakie rodzi to konsekwencje.” Dlatego właśnie zdecydowałem się na włożenie trochę pracy oraz wysiłku, czytając  i studiując całą ustawę o prawie autorskim i prawach pokrewnych (USTAWA z dnia 4 lutego 1994r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych ).

Zaczniemy analogicznie jak jest w ustawie, zatem rozdział 1.

Przedmiot prawa autorskiego

Według ustawodawcy przedmiotem prawa autorskiego jest każdy utwór, który określony jest jako:

„każdy przejaw działalności twórczej o indywidualnym charakterze, ustalony w jakiejkolwiek postaci, niezależnie od wartości, przeznaczenia i sposobu wyrażenia (utwór).”

Do których zaliczając się utwory:

1. Wyrażone słowem (literackie, publistyczne, naukowe, kartograficzne oraz programy komputerowe);
2. Plastyczne;
3. Fotograficzne;
4. Lutnicze;
5. Wzornictwa przemysłowego
6. Architektoniczne
7. Muzyczne
8. Sceniczne
9. Audiowizualne

Wracając do poprzedniego mojego artykułu, jak widać powyżej „utwory fotograficzne” są chronione, prawami autorskim. Zatem  obrazki bądź zdjęcia znalezione w wyszukiwarce, chociażby w „GOOGLE” są czyjąś własnością i są chronione. Uprzedzając  pytanie, „Czy jeśli nie ma podpisu autora, lub nie można go odnaleźć, to czy można wykorzystać dany utwór?” – Odpowiedź brzmi: Nie, ponieważ jest to czyjś twór i to od niego (lub organizacji organizacji zbiorowe)  zależy co z nim należy działać, rozpowszechniać.

Ochroną nie są objęte odkrycia, idee, procedury, metody i zasady działania oraz koncepcje matematyczne. Trzeba również wiedzieć  nie uznaje za przedmiot prawa autorskiego np. zdjęć prezentujących elewacje budynków lubzdjęć będących prostymi informacjami prasowymi, to samo dotyczy również prostych artykułów

Podmiot prawa autorskiego

Według Art. 8:

1. „Prawo autorskie przysługuje twórcy, o ile ustawa nie stanowi inaczej.”

Przypuszcza się, że autorem danego utworu jest osoba, której nazwisko  jest widoczne na egzemplarzach danego utworu lub której autorstwo podano do publicznej wiadomości w jakikolwiek inny sposób w związku z rozpowszechnieniem utworu.

Utwór jest chroniony od chwili powstania (ustalenia), chociażby miał postać niedokończoną. Nie ma konieczności zgłaszania swojego autorstwa nigdzie, jedyne co jest potrzebne to dowód który uwiarygodnia, iż jest się autorem.

Co jeśli twórca nie ujawnił swojego autorstwa? Ustawa bardzo dobrze reguluje ten aspekt, określając go następująco:

„Dopóki twórca nie ujawni swojego autorstwa, w wykonaniu prawa autorskiego zastępuje go producent lub wydawca, a w razie ich braku – właściwa organizacja zbiorowego zarządzania prawami autorskimi.”

Art. 16.

Jeżeli ustawa nie stanowi inaczej, autorskie prawa osobiste chronią nieograniczoną w czasie i niepodlegającą zrzeczeniu się lub zbyciu więź twórcy z utworem, a w szczególności prawo do:

1. Autorstwa utworu;
2. Oznaczenia utworu swoim nazwiskiem lub pseudonimem albo do udostępniania go anonimowo;
3. Nienaruszalności treści i formy utworu oraz jego rzetelnego wykorzystania;
4. Decydowania o pierwszym udostępnieniu utworu publiczności;
5. Nadzoru nad sposobem korzystania z utworu.

Zatem autor ma prawo do dobrowolnego zarządzaniem  swoim utworem,  podpisywaniem się swoim  nazwiskiem (prawa osobiste) oraz pobierania opłat za wykorzystanie utworu (prawa majątkowe).

Grafika: freedigitalphotos.net